Bedava yaşıyoruz bedava

Böyle demiş Orhan Veli, ama herhalde yaşasaydı bunu bizden ziyade Türkmenler için söylerdi. Zira 11 Şubat itibari ile Türkmenistan'da artık benzin de bedava. Karara göre Türkmenler ayda 120 litre benzini ücretsiz alacaklar, 120 litreden sonrası için para ödeyeceklermiş. Ülkede ayrıca elektrik, su ve doğalgaz da beleş. Bunun nedeni Türkmenistan'ın sahip olduğu çılgın doğalgaz rezervleri.

Uygulamadan önce zaten 1 dolara 50 litre benzin aldıklarından Türkmenler için çok fark eden bir şey yoktur eminim ki. Ben haberi okuyunca önce BP ve Shell kardeşlere bayıldığım paracıkları düşünüp hislendim. Fazla hislenince insanın "Pılımızı pırtımızı toplayıp Türkmenistan'a yerleşelim" diyesi geliyor. Ama bir yandan da aylık ortalama gelirin 100 dolar olduğu bir ülkeden bahsediyoruz. Yani sokaktaki adamın cebine giren bu, yoksa ülkenin Gayrisafi Milli Hasılasını kişi başına bölersek 9000 dolar civarında bir şey buluyoruz. Anladığım kadarıyla vatandaş bu paradan zırnık koklayamıyor, onu da yol, su, elektrik olarak alıp seviniyorlar.

Özetle ülke zengin, insanları fakir. Ekonomi bilgim derya değil ama, bana kalırsa, benzini, şunu bunu bedava dağıtmak da bu işin böyle sürmesini körüklemekten başka bir işe yaramaz. Niye, çünkü böyle yaptığın zaman para sirkülasyonu azalıyor. Para sirkülasyonunun azalması, ekonominin çarklarının dönmemesi ya da çok yavaş dönmesi demek (Hemen 2001 Şubatına bir flashback yapın isterseniz). Çark dönmezse, insanların elinde sermaye birikmez. Sermaye birikmezse, serbest girişim olmaz. Serbest girişim olmazsa rekabet gücü yaratamazsın, yeni ürün üretemezsin, istihdam sağlayamazsın. Al sana nurtopu gibi kısır döngü. Şimdilerde halkı devlet kuruluşlarında istihdam ediyorsun da, 20-30 sene sonra rezervler tükendiğinde, ya da güneş gibi başka enerji kaynaklarını kullanabilen ürünlerde ciddi gelişme sağlandığında ne yapacaksın ey Türkmenbaşı? Sorarım.

İnşallah 5-10 senelik planları vardır Türkmenlerin. Yoksa plansızlık programsızlığın Orta Asya'dan gelen bir gen olduğuna kanaat getireceğim.